typographos

Από θησαυρό που βρέθηκε το 1962 στη Δράμα. Ήταν 2.893 νομίσματα. Διάφοροι τύποι, διαφόρων αυτοκρατόρων. Εδώ του Αλεξίου Γ΄ (1195-1203). Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας. Αποταμίευση.

 

Στα σκαλοπάτια σου Εγώ γυρίζω

Όταν γύριζες το από κάτω ερχόταν η πίσω πλάκα και κατέβαινε κι έφερνε τους σφιγκτήρες στη θέση που τους ήθελες οπότε έπρεπε να γυρίσεις και το αποπάνω που τους έκλεινε να μπορούν να την πιάσουν τη φλάντζα να την κρατήσει σωστά ή μήπως γύρναγες πρώτα το αποπάνω δε θυμάμαι τώρα εσείς τα φκιάνετε στον αυτόματο βάνεις τη φλάντζα και μετράει αυτό και ξέρει το μηχάνημα να μπορέσεις εσύ μετά να το δουλέψεις αλλά δουλειά έτσι δε γίνεται αυτό ξέρω εγώ –  όχι μην το πετάξεις τι παλιοσίδερα όλο και κάποιος θα βρεθεί να το θέλει τρελός είσαι; μην το πετάξεις σου λέω.

Ούτε αν υπήρξε, καλά καλά δεν ξέρουμε. Ήταν, λέει, μαζί με τον Παύλο, στο ταξίδι για τη Ρώμη. Είχαν ήδη φθάσει στα Μύρα τῆς Λυκίας. Γράφει στις Πράξεις: κἀκεῖ εὑρὼν ὁ ἑκατοντάρχης πλοῖον ᾿Αλεξανδρινὸν πλέον εἰς τὴν ᾿Ιταλίαν, ἀνεβίβασεν ἡμᾶς εἰς αὐτό και ἐν ἱκαναῖς ἡμέραις βραδυπλοοῦντες ὑπεπλεύσαμεν τὴν Κρήτην και ἤλθομεν εἰς τόπον τινὰ καλούμενον Καλοὺς Λιμένας. Παράλιος οικισμός, καμιά ογδονταριά χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Προστατευμένο φυσικό λιμάνι. Μόνο νότιους και νοτιοανατολικούς ανέμους να φοβάσαι, και μόνο αν ξεπερνάν τα έξι Μποφόρ, έτσι γράφει σήμερα το μάνιουαλ της SEKA – είναι αυτοί που σε εφοδιάζουν με καύσιμα όλων των τύπων, μαζούτ, ντίζελ, μέχρι και VLSFO – η πιο χαμηλή περιεκτικότητα σε θειάφι. Περιβαλλοντικοί τύποι. Που λες, ούτε καν αν υπήρξε. Πουθενά δε λέει μέσα στο βιβλίο ότι αυτός το ’γραψε – στο Ευαγγέλιο ή στις Πράξεις. Δε γράφει, ρε παιδί μου, Λουκά, Πράξεις των Αποστόλων. Τίποτα τέτοιο. Απλώς, επειδή γράφει ο Παύλος προς Φιλήμονα, φιλιά πολλά, Μᾶρκος, Ἀρίσταρ...

Εκύλησεν ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι. Έτσι δε λέει, άμα σμίγουν δυο απερίγραπτοι; παρ’ τον έναν και χτύπα τον άλλον. Από δω το ’χουν, από κει το ’χουν, πάντα τρόπος θα βρεθεί. Και στο τέλος τα ταιριάζουν τα πουλάκια μου. Βρίσκει ο γύφτος τη γενιά του, κατάλαβες; Τέντζερης και καπάκι. Τούρκικα αμφότερα. Μη μου πεις πως δεν τα ξέρεις. Τέντζερης, τεντζερέδια και τεντζερικά, tencere το λένε αυτό εδωπέρα το σκεύος, ναι, καζάνι, ας το πούμε, που κι αυτό τουρκικά είναι, kazan – κι η κατσαρόλα βενετσιάνικα, cazzarola, κι η κουζίνα βενετσιάνικα κι αυτή: cusina. Δεν το ακούς από μόνος σου; πρέπει εγώ να σου το πω; άμα δεν το ’χεις με τις γλώσσες, πάει, έμεινες νηστικός! Εκύλησεν ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι, που λες. Μογγολική λέξη το καπάκι: qabqag. Και το tencere, αυτό από τα πέρσικα έρχεται, αυτό το ’ξερες; Παλιά πέρσικα. Ορίστε: تَنجیرَه. Το λέει και το τούρκικο λεξικό. Είναι, λέει, μπακίρ καπ, χάλκωμα, χάλκινος περιέκτης παρακαλώ. Και τι σε νοιάζει εσένα, τώρα θα μου πεις – άμα πεινά...

Στα παλιά αγγλικά τόνε λέγαν sæsceaða που είναι ο sea-scather, ο κακός της θάλασσας. Αυτός που κατέστρεφε και πλήγωνε και σκότωνε. Και τον ελέγαν και wīċing – είχαν δει κι είχαν δει τα ματάκια τους από τους Βίκινγς κι όταν βλέπαν ζοχάδα και στριμμένο και τσαμπουκαλή στη θάλασσα έτσι τον ελέγαν: wīċing. Εντάξει. Μη με ρωτήσεις πώς προφέρεται. Εδώ δεν ξέρουμε πώς προφέρονται τα αγγλικά σήμερα, θα ξέρουμε πώς προφερόταν τότε το wīċing; Παλιάνθρωπος της θάλασσας, λοιπόν. Κι ύστερα τον είπαν πάιρατ, από τα παλιά γαλλικά, pirate, όπως τον είπαν και ισπανικά και ιταλικά, pirata, και γερμανικά, Pirat, και ολλανδέζικα piraat και ρώσικα пират. Σπέσιαλ ντιλίβερι από τα μεσαιωνικά λατινικά – από κει διαδόθηκε η λεξούλα, pirata, ο θαλάσσιος ληστής, που την πέφτει στα πλοία τα γεμάτα πράματα, τότε δεν είχε επιβατηγά, της γραμμής, να μπαίνεις να πληρώνεις εισιτήριο να σε πηγαίνει διακοπές – δεν παίζαν τέτοια. Άμα έπρεπε να πας σε μέρος με πλοίο, έμπαινες στο εμπορικό, κι έκανες τον σταυρό σου – ποιος...

I see you, pilot!