typographos

Ο ερωτικός Ο ήλιος του απογεύματος Κ. Π. Καβάφη, Ποιήματα Β' (1919-1933). Πρώτη τυποποιημένη έκδοση. Φιλολογική επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Ίκαρος 1963. Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Παπαλέξης .

Το κοιμισμένο βασιλόπουλο Από τα «Ελληνικά Παραμύθια» του Γ. Α. Μέγα, σε εικονογράφηση Ράλλη Κοψίδη. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας». Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σιας ΑΕ. Αθήναι, 1963. Διαβάζει ο Κώστας Παπαλέξης .

Είκοσι τρεις Απριλίου. Αλλ’ αν πέσει πριν την Ανάσταση, πάει για τη Δευτέρα τής Διακαινησίμου. Δεν πρέπει να προηγηθεί. Εντάξει. Αλλά γιατί να μην προηγηθεί; Πού ’ναι το κακό; Σύμφωνοι, δεν είναι ωραίο πράμα, μεγάλη γιορτή η μία, μεγάλη και η άλλη. Όμως όχι μόνο. Γιος του Γερόντιου του Καππαδόκη, εκ Νικομηδείας —έτσι λένε— στρατηλάτη τού Διοκλητιανού και συγκλητικού. Και της Πολυχρονίας της Παλαιστίνιας. Από τη Λύδδα αυτή. Όπου πήγε και να μείνει όταν πέθανε ο μπαμπάς του. Η Λύδδα, σημερινή Λοντ (לוד), τότε Διόσπολη, δεκαπέντε χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Τελ Αβίβ. Όπου, στα δεκατέσσερά του, έχασε και τη μαμά του. Το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά. Παιδί από σπίτι, με ανατροφή, με μπαμπά στρατιωτικό, πήγε κι αυτός και κατατάχτηκε στο γνώριμο μέρος: τον Ρωμαϊκό στρατό. Τον καλοδέχτηκε ο Διοκλητιανός. Καλώς το παιδί. Το γιο του στρατηλάτη μου. Καλώς τον και μαλώς τον. Δεν ήταν μαμόθρεφτος ο μικρός. Ήταν τολμηρός. Τσαμπουκαλεμένος. Ήρωας. Μόλις στα είκοσι έγινε Τριμπούνος. Ο Διοκλητιανός πια, δεν ε...

Ήταν Παρασκευή. Πώς το θυμάμαι, θα μου πείς. Εμ, το θυμάμαι για δύο λόγους: πρώτον γιατί δε θα πηγαίναμε σχολείο. Ενώ είχαμε σχολείο. Όχι μόνο την Παρασκευή. Αλλά και το Σάββατο. Τότε πηγαίναμε σχολείο Δευτέρα ώς και Σάββατο! Δε θα πηγαίναμε, λοιπόν, σχολείο. Γιατί; Έτσι. Μη μιλάτε και μη φωνάζετε. Και συ κι ο Άλλος. Ανοίγω εδώ μια παρένθεση: στο σπίτι μας είμαστε δύο αδέλφια. Εγώ και ο Άλλος. Παρασκευή και σκοτεινή. Αν και Απριλιάτικη. Ήταν σκοτεινή γιατί το σπίτι ήταν στον πρώτον όροφο της πολυκατοικίας και δεν ήταν το πρώτο που χτυπούσε ο ήλιος με το φως του. Για να λέμε την αλήθεια, ούτε το πολλοστό ήταν. Ποτέ δεν το χτυπούσε ο ήλιος. Το ’χε η μάνα μας αυτό το θέμα: να μην το χτυπάει το σπίτι ο ήλιος. Επ’ ουδενί. Έτσι, πηγαίναμε και καθόμασταν σε σπίτια κρυμμένα απ’ τον ήλιο. Πάει και τέλειωσε. Και να μη φωνάζετε. Η εντολή ήταν σαφής. Εννοούσαν να μην κάνουμε το προσφιλές μας τότε: ανεβαίναμε στα ντιβάνια που κοιμόμασταν κι αρχίζαμε και χοροπηδάγαμε πάνω στα στρώματα φωνάζοντας Πα-...

Φωνές: Κώστας Παπαλέξης .

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Μια ψυχή (1891) Από τα «Άπαντα Α. Παπαδιαμάντη» της Τύπος Α.Ε. Και μια δεύτερη, ελαφρώς συντομευμένη εκδοχή. Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Παπαλέξης .

Παμπάλαιο ελληνικό τραγούδι, με καταγωγή από τη Μ. Ασία, πριν τον 9ο μ.Χ. αιώνα. Τὸ ἆσμα περὶ τοῦ ἀδελφοῦ, ὅστις ἀποθανὼν ἐγείρεται τοῦ τάφου πρὸς ἐκτέλεσιν ἱερᾶς ὑποσχέσεως καὶ φέρει εἰς τὴν ἀπορφανισθεῖσαν μητέρα τὸ μόνον ἐπιζῆσαν τέκνόν της, τὴν εἰς τὰ ξένα ὑπανδρευμένην άδελφήν του, κοινότατον εἰς τὰς ἑλληνικὰς χώρας, εἶναι ἐπίσης διαδεδομένον εἰς πάντας τοὺς λαοὺς τῆς χερσονήσου τοῦ Αἵμου. (Ν. Γ. Πολίτης, Ἐκλογαὶ ἀπὸ τὰ τραγούδια τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ἐκδόσεις «Ἱστορικὴ Ἔρευνα», Τηλ. 629.498 – 637.570. Σελ. 138.) Για τους φιλέρευνους: στη Βουλγάρικη εκδοχή τα δυο παιδιά είναι ο Λαζάρ και η Πετκάνα (Лазар и Петкана), στη Σέρβικη ο Γιόβαν και η Γέλιτσα (Јован и Јелица) και στην Αλβανική ο Κωνσταντής και η Δοκίνα. (Αίμος, Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης, Οι φίλοι του περιοδικού «Αντί», Αθήνα, 2006). Εικόνα: Δημήτρης Κούρος, «Απ’ το τραγούδι του νεκρού αδελφού», 1984. Ακουαρέλα και τέμπερα σε πανί. (Λεπτομέρεια). Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Παπαλέξης .

Παλιό ελληνικό παραμύθι. μοίρα < αρχαία ελληνική μοῖρα < μείρομαι < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *(s)mer- (μοιράζω, παραχωρώ, αναθέτω) θα διεκδικήσουν τη νόμιμη μοίρα τους | δεν έχει στον ήλιο μοίρα | κανείς δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει η μοίρα | όπου φτωχός κι η μοίρα του | η μοίρα αυτού του νεοκλασικού κτηρίου ήταν να καταλήξει ένας σωρός από μπάζα | δύο μοίρες καταδιωκτικών απογειώθηκαν | έχει κάταγμα στην οσφυϊκή μοίρα | κλαίω τη μοίρα μου | η τσιγγάνα του είπε τη μοίρα του | όπου φτωχός κι μοίρα του | αυτά πια μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα [από το el.wiktionary.org] Από τα «Ελληνικά Παραμύθια» του Γ. Α. Μέγα. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας». Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σιας ΑΕ. Αθήναι, 1963.  Εικόνα Ράλλης Κοψίδης. Διαβάζει ο Κώστας Παπαλέξης .

Το τραγούδι είναι από τη Βέροια Ημαθίας. Στα τέσσερα τέταρτα. Και το 1971 το τραγούδησαν  ο Κώστας Γεωργίου, η Νάγια Γεωργίου και ο Μάκης Λιόλιος, που είχαν φτιάξει ένα συγκρότημα και το λέγαν «Ανάκαρα». Ο δίσκος εκείνος λεγόταν « Ωτοστόπ». Από την πόρτα σου πιρνώ, Φρόσου Ρίνα μου Άιντι κι βρίσκου κλειδουμένα,  Ρίνα κουκουλαζούδα μου Άιντι κι βρίσκου κλειδουμένα,  Ρίνα παπαδημούδα μου Κι απού τουν τοίχου ρίχτηκα,  Φρόσου Ρίνα μου Κι απού τουν τοίχου στου ανώι ,  Ρίνα κουκουλαζούδα μου Κι απού τουν τοίχου στου ανώι ,  Ρίνα  παπαδημούδα  μου Κι απού τ’ ανώι στουν ουντά ,  Φρόσου Ρίνα μου Άιντι κι βρίσκου κλειδουμένα,  Ρίνα κουκουλαζούδα μου Άιντι κι βρίσκου κλειδουμένα ,  Ρίνα παπαδημούδα μου Σκύφτου φιλώ την κλειδαριά, Φρόσου Ρίνα μου Άιντι θαρρώ φιλώ ισένα ,  Ρίνα κουκουλαζούδα μου Άιντι θαρρώ φιλώ ισένα ,  Ρίνα παπαδημούδα μου Τραγουδισμένο εδώ πάνω σε κείνη τη μελωδική ιδέα και ηχογραφημένο σ' ένα παλιοκινητό, εν μέσω ...

Ο ποντικός. Κι άλλο παμπάλαιο ελληνικό παραμύθι! Για τα εγγονάκια μας. Ή ίσως και για τίποτε πιο μεγάλους. :-) Από τα «Ελληνικά Παραμύθια» του Γ. Α. Μέγα, σε εικονογράφηση Ράλλη Κοψίδη. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας». Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σιας ΑΕ. Αθήναι, 1963. Διαβάζει ο Κώστας Παπαλέξης .