typographos

Αγαπητέ μου Ντόμπρομιρ Αντόνοβιτς Έκανα, όπως σας είχα υποσχεθεί, την έρευνα για το οικογενειακό όνομα που αναφέραμε στη συζήτησή μας: Γκριτσανιτσένκο. Με συνάρπασε, όπως σας είπα, το άκουσμα. Για μένα ήταν προφανές ότι θα έπρεπε το επώνυμο αυτό με κάποιον τρόπο να σχετίζεται με το όνομα που έδιναν πάντα οι πάντες στους Έλληνες: Greeks, Grecs, Griechen, Греки, Γκρέτσι, Γκριέτσι, όνομα που πρώτοι και καλύτεροι έδιναν οι ίδιοι οι Έλληνες στον εαυτό τους – έτσι φαίνεται. Μου το είπατε – δεν ήταν σε γνώση σας κάποια σχέση της οικογένειας με ελληνισμό, κάποια καταγωγή – κάτι. Τίποτε απολύτως. Ουκρανοί βέροι, αναντάμ παπαντάμ, που λέμε εμείς στα ελληνικά – εντάξει, αστειεύομαι, τούρκικα είναι, αλλά πράγματι το λέμε και θα πει από μάνα κι από πατέρα. Και κατ’ επέκταση, από πάντα. Από βαθιά καταγωγή. Παρ' όλα αυτά, επέμεινα. Γραικός. Ο λατίνος Graecus, ο καρπός τού έρωτα τού Διός και της Πανδώρας. Αὐτοὶ μὲν ἔπλευσαν ἐς Ὠρωπὸν τῆς Γραϊκῆς, ὑπὸ νύκτα δὲ σχόντες εὐθὺς ἐπορεύοντο, έγραφε ο Θου...

Πρώτα έχεις ένα μέρος που βάζεις τα θυσιάσματα κι ανάβεις τη φωτιά. Και μετά, την επόμενη θυσία, ξανά στο ίδιο μέρος, και ξανά μανά, εκεί τα σφάγια, εκεί oi προσευχές. Το μαθαίνει και ο κόσμος – δε χρειάζεται κάθε φορά να εξηγείς πού θα βρεθούμε. Που δεν είσαι και χαζός. Ιερέας είσαι. Ξέρεις εσύ τις προδιαγραφές για να διαλέξεις μέρος, δεν ξέρεις; Πώς δεν ξέρεις. Μην τα γράφουμε όλα τώρα. Και μετά, που λες, σου επιτίθεται και η σκέψη, και δε βάνουμε αποπάνω κατιτίς στον βωμό – άμα δηλαδή βρέχει ο θεός τη βροχή του και χαλνάει τον κόσμο, ημείς δεν θα θυσιάζομε; κι άμα έχει λιοπύρι, ξερωγώ, και, να μην τα πολυλογούμε, το φκιάνεις το αυθαίρετο κι ύστερα ρυθμίζεις και τους νόμους και το δηλώνεις, συστατικό της διακυβερνήσεως η θρησκεία, για να μην πούμε ότι προηγείται, αλλά μη χαθούμε τώρα – κι αρχινάς και χτίζεις και κάνα τοιχίο, κι ύστερα τα ενώνεις, φκιάνεις ναό, τόνε κάνεις περίπτερο, με γύρω γύρω να παίρνουν μια ανάσα οι πιστοί, και αίθουσες και δωμάτια και αποθήκες, να ’ρχονται να φέ...

Ποιος Ησύχιος και ποιοι αρχαιοπορτοκάλοι – ό,τι να ’ναι λέγαν – και γράφαν δηλαδή. Ότι, λέει, το πρώτο συνθετικό ήταν αρι- που θα πει «πολύ» στα αρχαία, όπως λέμε αρίδηλος, ας πούμε, φανερός, ευδιάκριτος, πασίδηλος, ή αριήκοος, ξακουστός – αυτό σήμαινε το αρι-. Και το δεύτερο ήταν λέει το αγνή. Όλο μαζί σήμαινε πολύ αγνή, πάναγνη, αριαγνή, αριάγνη, κατάλαβες, και της έμεινε. Αριάδνη. Μάλιστα. Έλα όμως που δε δένει. Καθόλου φίλε μου. Άλλο το ’να κι άλλο το άλλο. Αριάγνη είναι αυτή τού Τσίρκα – περέτυμο της Αριάδνης. Αλλά δεν πάει ανάποδα, έτσι λένε οι γραμματιζούμενοι που τα μελετάνε – δεν το έχουμε αλλού να προκύπτει δνου από γνου. Τι, είχαμε τίποτε μακεγνούς και δεν το ξέραμε κι από κει βγαίνει ο μακεδνός; ή μήπως η έχιδνα ήταν πρώτα έχιγνα; Μπα. Που σιγά να μην ήτο πάναγνη —αυτή η νεάνις η Αριάδνη— διότι έχουμε κι αυτό το ζήτημα, αυτές είναι αρσενικές αξιολογήσεις, δεν έχουν σχέση με αγνότητα αλλά με ιδιοκτησία – αγνή είναι αυτή που δεν έχει ποτέ της υπάρξει καποιανού, οπότε μπορείς...

  Βασιλική τρίκλιτη. Τωρινή, μεταξύ 1979 και 1989 χτίστηκε. Καθημερινός Όρθρος και Εσπερινός. Κυριακές απογεύματα το Φθινόπωρο την κατοικούν πετούμενα. Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Βαρβάρας Μεταμορφώσεως.

Ποτέ δεν έπαψε να φτιάχνεται το ομοίωμα. Ακόμη σήμερα δε λέει να ξεχαστεί η πράξη. Τον Λειδινό, έτσι τόνε λένε, την πλαγγόνα, πιάνουν ένα κουστούμι αντρικό και το παραγεμίζουν άχερα, άχερα τής συγκομιδής, και γίνεται άνθρωπος αυτός, περνάν οι γυναίκες, μικρές, μεγάλες, ύπανδρες, ξύπανδρες, αναψοκοκκινισμένες, παιδίσκες, όλα έχει ο μπαξές, και του σιάζουν το πουκάμισο, να καμαρώνει, όμορφο πρόσωπο, μάτια γαλανά, τα ζωγραφίζουν πάνω στο κανάτι το αιγινήτικο που τού βάζουν για κεφάλι, μαύρα μαλλιά, κατάμαυρο μουστάκι στριφτό, και γελαστό μουτράκι, έτσι λένε τα στιχάκια, βάλ’ του και την τραγιάσκα, να κι η γραβάτα, να και το μαντήλι κι όλα τα λιλιά, τα βάλατε βρε όλα; τα βάλαμε. Όλα τα πάντα; όλα καλέ, τα πάντα – έτοιμος ο κούκλος. Βρε είστε σίγουρες; είμαστε, κυρά. Αμ δε. Έρχεται η φροντισμένη, η ξεσκολισμένη, μια από κείνες που ξέρουν μυστικά και τέρατα κι όλες την ακούν και καμιά δε βγάζει άχνα μπροστά της, και βγάζει απ’ την καλαθούνα της κι αποκαλύπτει τι ξεχάσαν οι παραλοϊσμένες οι α...

Τραγούριον, Ασπάλαθος, Φάρος, Ίσσα, Δαορσών, Εμπορικόν, Ασκρήβιον. Το Ασκρήβιον, ας πούμε, μετά το είπαν Acruvium οι Ρωμαίοι και Càttaro οι Ιταλοί. Σήμερα οι ντόπιοι το λένε Κότορ. Πάλι, το Τραγούριον, το λατινικό Tragurium, οι ντόπιοι το λέγανε τότε Traù για πιο εύκολα – πού να τον πεις τον γλωσσοδέτη. Σήμερα Τρόγκιρ. Και υπήρχε και Επίδαυρος. Από τον 6ο αιώνα – προ Χριστού, εμ τι. Epidaurum κατόπιν. Που έγινε της κακομοίρας στον εμφύλιο, Ιούλιος Καίσαρ και Πομπήιος. Και τον έκτο αιώνα, μετά Χριστόν πια, που πλακώσαν Άβαροι και Σλάβοι, την κοπάνησαν οι εγχώριοι και κρυφτήκανε στη Λαύσα, τη Ραγκούσα δηλαδή. Το σημερινό Ντουμπρόβνικ. Τσάβατ λέγεται σήμερα αυτή η Επίδαυρος. Και μη μου πεις ότι δε γνωρίζεις τον Ασπάλαθο. Το Spalatum βρε. Spalato, το λιμάνι. Το Σπλιτ, μπα σε καλό σου. Εκεί που έφτιαξε το Παλάτι του ο Διοκλητιανός, μετά που παραιτήθηκε – άκου κι αυτός κίνηση: παραιτούμαι, παιδιά. Ποιος ξέρει τι όριο ακούμπησε. Τότε πρωτεύουσα ήταν τα Σάλωνα. Όχι βρε η Άμφισσα. Η Σαλώνα η Ιλ...

  Κτίσματα θεόρατα. Για να κρατάν τους άλλους απ' έξω. Μετά για να τους κρατάνε μέσα. Ακούν οι γάτες τις οιμωγές αλλά δε μιλάνε. Δεν είναι δουλειά τους. Να σε βάλω λίγο φαγάκι να φας, να με βάλεις. Μέχρι εκεί. Θα τελειώσει το φαΐ και θα χαράξει. Κι όλα θα 'ρθουν στη θέση τους.

Solaris Urbino III. Τα χρησιμοποιεί ο ΟΑΣΑ μέσα στην Αθήνα. Ωραιότατα, βολικότατα, μια χαρά λεωφορεία. Στη γραμμή Α7, ας πούμε, που πάει Στουρνάρη - Κηφισιά, στην Πλατεία Πλατάνου. Και στην Α1, Πειραιάς - Βούλα. Και στη Χ14, Σύνταγμα - Κηφισιά. Urbs η πόλη. Urbinum Mataurense, η πολίχνη στον Ματαούρο, τον ποταμό. Και praetor urbanus ο αστυδίκης, αυτός που δίκαζε τα ζητήματα των κατοίκων της πόλης. Urbino, με γράμματα από χρώμιο κι αστράφτουν μες το μεσημέρι. Είσαι κολλημένος πίσω του και τα κοιτάς, Αθήνα λέμε τώρα, και δε μπορείς να προσπεράσεις που να χτυπιέσαι – μαθαίνεις τις στάσεις όλες, και βλέπεις τον κόσμο κι ανεβαίνει και κατεβαίνει και τους αστραγάλους των κοριτσιών, και την πινακίδα, συνήθως κάποιο ΥΥΝ και κάτι ψιλά. Solaris Urbino. Στην Πολωνία το εργοστάσιο, Ουλίτσα Ομπορνίτσκα 46, στην Οβίνσκα, χωριό στο Πόζναν. Μάλιστα. Ούρμπαν που λεγότανε κι ο Ούγγρος που έφτιαξε τα κανόνια στον Μωάμεθ να ρίχνει στην Κωνσταντινούπολη. Ουρβανός. Ουρμπάν. Είχε πάει πρώτα στον Κωνσταντίνο ...