Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Σαρανταπέντε

Σαρανταπέντε είναι. Δε μπορεί. Κάποιος απ’ όλους θα ’ναι δικός σου. Γνωστός, φίλος, φίλος φίλου, φίλη, φιλεναδοφίλη – έχουμε απ’ όλα.

Γιάννης και να γειάνεις είναι διπλανά, δεν είναι; Μπα. Ρίμα κάνει, τον κορέκτορα μπερδεύει, αλλά δεν έχει σχέση. Ή, νομίζεις ότι Ιωάννης κάτι έχει με αυγή. Το φως. Αλλά ούτε. Δεν είναι καν ελληνικά. Εβραίικα είναι. Yəhôḥānān (יהוחנן) και πιο σύντομα Yôḥānān (יוחנן). Δεν είμαστε και πολύ  μακριά από τον Εβραίο Θοδωρή. Το όνομα θα πει δώρο Θεού ή ο Θεός γενναιόδωρος. Παίζει κι έτσι, παίζει κι αλλιώς. Όπως το πάρεις. Κι έχουμε και τον Yaḥyā (يحيى). Αραβικά. Στο Κοράνι, στο Σουράτ Μαριάμ, ο γιός τού ηλικιωμένου Ζαχαρία και της επίσης ηλικιωμένης και στείρας γυναίκας του (19:1-15). Που όμως το Βιβλικό του όνομα είναι Yūḥannā (يوحنا).

Όπως και να ΄χει, όχι σαρανταπέντε – εκατόν πέντε είναι, ζωή να ’χουν. Και τους ξέρουμε όλους. John F. Kennedy, Joan Baez, Johnny Depp, Jane Fonda, Janet Jackson, Janis Joplin, Jean Simmons για να πιάσουμε τους αγγλοτέτοιους. Βάλε και Sean Connery, βάλε Sinéad O’Connor, καταλαβαίνεις τι παίζει, έτσι; Είναι πολλοί.

Sinéad είναι ιρλανδέζικο και βγαίνει από τη Jeanette και τη Jeanne d’Arc, την Ιωάννα της Λωρραίνης, τη Жана д’Арк, την Joan of Arc, τη Zhan d’Ark, τη Juana de Arco και τη Жанна д’Арк. Είδες πού πάει η βαλίτσα;

Hans Christian Andersen πώς σου φαίνεται; Gianni Versace κάνα ρουχαλάκι; Scarlett Johansson – αυτή το ’βαλε στο επώνυμο. Ιωαννίδου, ξέρω ’γω. Οι άλλοι το βάλαν στην πόλη: Johannesburg, το κάστρο τού Ιωάννη. Δε βαριέσαι. Στουν πληθυσμό, φτάν’ δε φτάν’ τα Γιάννενα. Στουμ πουλιτισμό όμως, τα Γιάννενα παν μπρουστά.

Γιάννη μου το μαντήλι σου. Και Јовано, Јованке, Γιάννα μου, Γιαννούλα μου, που τραγουδάν οι γειτόνοι. Billie Jean is not my lover, που έλεγε ο Τζάκσον. Johnny comes marching home again – αγαπημένη αμερικανιά. Ο Γιάννος και η Μαριγώ, οι Ηπειρώτες. Και I don’t believe they knew that I was Long John Silver. Jethro Tull και Ian Anderson, σκωτσέζος Γιάννης. Πετάξου στην Ισλανδία κι έχεις και Jóhannesdóttir. Πρόσεχε: όχι Γιόχανσον. Γιοχάνεσντότιρ. Η Σκάρλετ λέγεται Ιωαννίδη, αλλ’ αυτή εδώ Ιωαννοκόρη. Άλλος πολιτισμός.

Πού μείναμε; Α, ναι. Στα τρίσβαθα τού Ιωάννη. János Kádár ο Ούγγρος ευγενικός γραμματέας. Johannes Brahms ο Γερμανός, κάτι λίγες μουσικούλες. Και στα ελληνικά, Juan Ramón Rocha. Τι, δεν είναι ελληνικά; Γιατί; Άντε ρε από ’κεί. Και Juan Sebastián Verón της Αργεντινής και Juan Carlos Alfonso Víctor María de Borbón y Borbón-Dos Sicilias τής Ισπανίας. Ψάρωσες; Φυσικά. Ελληνίδας είναι κι αυτός. Τι δεν καταλαβαίνεις.

Και Jonas Kaufmann, εξαιρετικός τενόρος. Γερμανός. Γιάννης από λιθουανικά μονοπάτια. Και Jean Piaget, γάλλος ψυχοτέτοιος κι επιδημιολόγος. Και Jean Sibelius, επίσης μουσικός. Φινλανδός αυτός. Άσχετο. Γι’ αυτό σου λέω: ποιοι εκατόν πέντε; Χίλιοι πέντε, παιδί μου. Δε βγάζεις άκρη.

Γιάννης Μαρκόπουλος, ορίστε, και Γιάννης Αντετοκούνμπο, κατάλαβες για τι πράμα μιλάμε; Γιάννης Ιωαννίδης ο μπασκετίστας. Περικλής Γιαννόπουλος, ο γραμματιζούμενος, Γιώργος Ιωάννου, ο άλλος γραμματιζούμενος, και Στέλιος Γιαννακόπουλος, ο μπαλαδόρος. Ντόρα Γιαννακοπούλου η γραφεύς, Λέλα Καραγιάννη το θηρίο και Ντόρα Μπακογιάννη και Μπακογιάννης. Είδες πώς έρχονται τα πράματα;

Ιωάννης ο Βαπτιστής και Ιωάννης της Κλίμακος. Είχαν και μια παραξενιά αυτοί οι δικοί μας εκείνα τα χρόνια, παλιά. Άμα δεν ήταν η λέξη ελληνική, σαν το Γιοχάναν, ας πούμε, την κάναν ελληνική με το ζόρι. Με το στανιό. Ιωάννης, σου λέει. Τι θα πει Γιοχάναν. Δεν προφέρεται αυτό. Προφέρεται;

Κι έμεινε Ιωάννης και προέκυψαν και Καποδίστριας και Τσιμισκής και Πολέμης – τι ’ν’ η πατρίδα μας; Ένας κρυμμένος Γιάννης είν’ η πατρίδα μας. Ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου και ο Γρηγόρης Γιάνναρος στο Κοινοβούλιο. Αυτό είν’ η πατρίδα μας. Και ο Νάνος Βαλαωρίτης στα γράμματα. Νογάς τι λέμε ή ακόμη;

Εδώ δες: Ιβάν ο τρομερός. Ιωάννης, δηλαδή, με ρώσικη πατέντα. Εγγονός τού Ιβάν Γ΄ της Ρωσίας και τής Σοφίας Παλαιολογίνας, και δισέγγονος τού Θωμά Παλαιολόγου, του αδελφού του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ που έπεσε στα Τείχη. Που υπερασπίστηκε την Πόλη μαζί με τον Ιωάννη Ιουστινιάνη, τον Giovanni Giustiniani Longo, που, μην ψαρώνεις, ήταν Χιώτης.

Έχεις αρχίσει να καταλαβαίνεις; Σου λέω: είναι παντού!





Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Αθήναι

Φαντάσου έχεις, λέει, μια γλώσσα, ωραία και καλή, και τη μιλάς σ’ ένα μικρό χωργιό που διατηρείς κάπου σε μια εύκρατη περιοχή τού κόσμου. Δεντράκια, ποταμάκια, αμπελάκια, κι έναν Παρθενώνα να σου βρίσκεται. Και φαντάσου ότι πας καλά, οι δουλειές, τα παιδιά, ψωνίζει ο κόσμος, κάτι μοντελάκια που θα γίνουν παγκοσμίως ανάρπαστα εις το διηνεκές, έλα όμως που οι καιροί αλλάζουν, χωργιό με χωργιό τα τσουγκρίζετε, δε βρίσκετε άκρη, ο κόσμος σας είναι πολύ μικρός, γινόστε μπάχαλο, και νάσου εμφανίζεται ένα πιο ρωμαλέο χωργιό και πιο φρέσκο, κάπου στον Βορρά, άλλο πολίτευμα, πιο ορεξάτο απ’ το δικό σου, ανανεωμένο, και σας βάνει σε σειρά, άλλο πνεύμα, μιλάει τη γλώσσα σου, τη βρίσκει πολύ γκιουζέλ και πολύ αποτελεσματική, παίρνει και μερικούς από τους πιο καλούς σου για δασκάλους των παιδιών του, και το καζάνι αρχινάει να κοχλάζει. Ίδιο προϊόν, ίδια μοντελάκια, άλλο μάρκετινγκ. Άλλες τακτικές πωλήσεων. Κι ενώ έτσι έχουν τα πράματα, αίφνης μια Κυριακή και μια γιορτή, μια πίσημον ημέρα, ένας τύπο...

Λιμήν

Лиман. Διαβάζεται λιμάν. Και θα πει λιμάνι – τι άλλο να πει. Αλλά μια στιγμή. Δεν είναι απ’ τα ελληνικά. Είναι απ’ τα τούρκικα. Βαστιέσαι; Βαστήξου: τα ρώσικα δεν την πήραν τη λεξούλα από τα ελληνικά, γιατί και τα ελληνικά από τα τούρκικα την έχουν πάρει. Ξαναβαστήξου. Υπήρχε μια αρχαία λεξούλα, λειμών. Ελληνικά. Το υγρό λιβάδι. Και καθώς οι λεξούλες ταξιδεύουν και μιλάν για πράγματα που μεταξύ τους μοιάζουν, λειμών σήμαινε κι εκείνο το άλλο το υγρό και ζεστό και φιλόξενο πράμα που ξέρεις. Συνεννοηθήκαμε; Μπράβο. Αυτό εκτιμώ σε σένα: την αντιληπτικότητά σου. Και ταξίδευε που λες η λεξούλα, τι ευλείμων – με ωραία παχιά λιβάδια, τι λειμώνιος – ο του λιβαδιού, τι λειμακίδες – οι νύμφες αυτών των υγρών και ζεστών μερών, αυτές που σου παίρνουν τη μιλιά και μένεις ευσεβής μεν, άλαλος δε. Τέλος πάντων, μην τα πολυλογούμε, αυτό το καταφύγιο, ο λειμών, κάνει μια παφ και τραβάει μια μετάπτωση, ένα άμπλαουτ που λένε οι γλωσσοτέτοιοι, και τσουπ, προκύπτει ο λιμήν, να σε περικλείει και να σε προστα...

Ἡ μαμμὴ καὶ οἱ Νεράιδες

  Ἡ μαμμὴ καὶ οἱ Νεράιδες. Νικολάου Γ. Πολίτου: Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του Ελληνικού λαού. Εκδόσεις «Ιστορική Έρευνα». Τηλ. 3637.570 και 3629.498. Αφηγείται ο Κώστας Παπαλέξης.